Tübingen: μιά ζωντανή φοιτητούπολη

2022-11-26

Ἐπισκεφθήκαμε τό Tübingen ἕνα βροχερό, καλοκαιρινό μεσημέρι. Ἔστω κι ἔτσι, ἀμέσως νοιώθει κανείς τή διαφορετική αὔρα αὐτῆς τῆς πόλης. Χρώματα, ἐστιατόρια, καφέ καί νεαρόκοσμος. Τό ψιλόβροχο δέν μᾶς ἀπέτρεψε νά περπατήσουμε στά ἀνηφορικά στενά. Ἡ ὥρα (ἀργά τό μεσημέρι) ἦταν ἀκατάλληλη... ὅλα ἔκλειναν! Μετά βίας φάγαμε ὑπέροχα φαλάφελ, στο μοναδικό ἀνοικτό ἀραβικό ἐστιατόριο.


Tübingen 

Ἡ πανεπιστημιακή πόλη τοῦ Tübingen ἔχει σχεδόν μία χιλιετία ἱστορίας, μέ τό κάστρο, τήν ἱστορική Παλιά Πόλη καί τά μεσαιωνικά κτίρια τῶν διαφόρων ἰνστιτούτων. Τό 1078 το Tübingen ἀναφέρεται γραπτῶς γιά πρώτη φορά καί στά μέσα τοῦ 13ου αἰώνα τό Tübingen ἀπέκτησε τό καθεστώς τῆς πόλης καί τήν πολιτική ἐλευθερία ὑπό τούς Παλατίνους κόμητες τοῦ Tübingen.

Πρός τά τέλη τοῦ 15ου αἰώνα, τό 1477, ὁ κόμης Eberhard im Barte ἴδρυσε τό πανεπιστήμιο μέ τό σύνθημα «προσπάθεια». Τό πανεπιστήμιο ἀποτελεῖ σημαντικό μέρος τῆς ζωῆς στό Tübingen γιά περισσότερα από 500 χρόνια. Ἦταν ἕνα ἀπό τά πρῶτα σέ μιά πλημμύρα νέων πανεπιστημίων πού ξεπήδησαν στήν Εὐρώπη κατά τή διάρκεια τῆς Ἀναγέννησης. Καθώς εἶναι ἕνα ἀπό τά πρῶτα στή Γερμανία καί ἕνα ἀπό τά παλαιότερα πανεπιστήμια στήν κεντρική Εὐρώπη ἔχει προσελκύσει πολλά μεγάλα μυαλά ὅλα αὐτά τά χρόνια, συμπεριλαμβανομένου τοῦ διάσημου ρομαντικοῦ ποιητῆ Friedrich Hölderlin. Ἀνάμεσα στούς σημαντικούς ἐπιστήμονες πού ἔζησαν στήν πόλη και ὁ νευρολόγος Alois Alzheimer.

Μετά τόν δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο, ὅταν ἡ Γερμανία χωρίστηκε σε τέσσερις ζῶνες, τό Tübingen ἀνῆκε στήν περιοχή τῆς γαλλικῆς διοίκησης. Γιά ἕξι χρόνια ἔγινε ἡ πρωτεύουσα τοῦ νέου κρατιδίου Βυρτεμβέργης-Χοεντσόλερν, μέχρι νά ἐπανακαθοριστοῦν τά ὅρια τῶν ὁμοσπονδιακῶν πολιτειῶν στή νεοσύστατη Δυτική Γερμανία. Αὐτή ἡ περίοδος εἶδε ἐπίσης τίς ἀπαρχές τοῦ φοιτητικοῦ κινήματος στή Γερμανία. Δέν ἀποτελεῖ ἔκπληξη τό γεγονός ὅτι τό Tübingen, μέ τόν τεράστιο πληθυσμό φοιτητῶν του ἦταν κέντρο αὐτοῦ του κινήματος καί ὑπῆρχε ἀκόμη καί ἕνας μικρός ἀλλά σημαντικός ἀριθμός ὑποστηρικτῶν τῆς τρομοκρατικῆς ὁμάδας Rote Armee Fraktion ἤ Ὁμάδα Μπάαντερ-Μάινχοφ. Σήμερα, τά πράγματα δέν εἶναι τόσο ριζοσπαστικά, ἀλλά τό Tübingen παραμένει ἕνα προπύργιο γιά τήν πράσινη καί φιλελεύθερη πολιτική.


Friedrich Hölderlin, μιά ἐνδιαφέρουσα ἱστορία

Ὁ Φρῆντριχ Χαίλντερλιν (1770−1843) γεννήθηκε στό Lauffen, ἕνα μικρό χωριό τῆς Νότιας Γερμανίας κοντά στή Στουτγάρδη. Σπούδασε Θεολογία στό Πανεπιστήμιο τοῦ Τύμπινγκεν, ὅπως ἦταν ἡ ἐπιθυμία τῆς μητέρας του. Τά χρόνια τῶν σπουδῶν του στό Τύμπινγκεν θά γνωρίσει ἕναν συμφοιτητή του, τόν Νόιφερ, ἡ μητέρα τοῦ ὁποίου ἦταν ἑλληνικῆς καταγωγῆς. Ἀπό αὐτή τή νεαρή γυναίκα θά ἀκούσει ὁ Χαίλντερλιν γιά τό δράμα τῆς ὑπόδουλης Ἑλλάδας, τήν ὁποία ὁ ποιητής γνωρίζει ἀπό τά ἐφηβικά του χρόνια καί λατρεύει σάν δεύτερη πατρίδα του. Οἱ διηγήσεις τῆς νεαρῆς γυναίκας τόν συγκλονίζουν. Ἀρχίζει νά γράφει τό ἐπιστολικό μυθιστόρημα «Ὑπερίων ἤ Ὁ Ἐρημίτης στήν Ἑλλάδα», πού θά ἐκδοθεῖ σέ δύο τόμους τό 1797 καί τό 1799.Ὁ Φρήντριχ Χαίλντερλιν, φιλέλληνας πρίν τὀν φιλελληνισμό, εἶναι ὁ πρῶτος Εὐρωπαῖος συγγραφέας πού σχεδόν εἰκοσιπέντε χρόνια πρίν τό ξέσπασμα τῆς Ἑλληνικής Ἐπανάστασης, θά ὑποστηρίξει τό ἑλληνικό ζήτημα καί τή δίκαιη ἀπαίτηση τῆς ἑλληνικῆς ἀνεξαρτησίας. 

Σήμερα θεωρεῖται δικαίως ὁ μεγαλύτερος λυρικός ποιητής τῆς γερμανόφωνης ποίησης. Σωστότερο θά ἦταν νά πεῖ κανείς πώς ὑπῆρξε Γερμανός ὡς πρός τήν καταγωγή ἀλλά Ἕλλην ποιητής ὡς πρός τό φρόνημα. Tό 1802 ἐγκλείεται σέ ψυχιατρική κλινική στό Τύμπιγκεν. Ἡ θεραπεία ἐκεῖ ἦταν μάλλον ἐπιβλαβής και θά ἦταν ἀκόμη περισσότερο ἄν ἕνας συχνός του ἐπισκέπτης στήν κλινική, ὁ Ernst Zimmer, δέν ἔπαιρνε τήν πρωτοβουλία, τό καλοκαίρι τοῦ 1807, νά τόν περιθάλψει στό σπίτι του. Ὁ Χαίλντερλιν ἔμεινε μέ τόν Τσίμμερ, ὁ ὁποῖος φρόντιζε παράλληλα να ἐνημερώνει τή μητέρα τοῦ ποιητῆ γιά τήν κατάστασή του, ἄλλα 36 χρόνια, μέχρι τόν θάνατό του τό 1843.


Ἡ ἐπίσκεψη στό Tübingen ἦταν μέρος ἑνός ἑξαήμερου ὁδοιπορικοῦ στή Γερμανία καί τήν Ἀλσατία, στά τέλη Αὐγούστου τοῦ 2022, ἀπό τήν γράφουσα καί τίς τρεῖς φιλενάδες! Ὅλες οἱ φωτογραφίες εἶναι δικές μας (ἐκτός ἐκείνης τοῦ Hölderlin!)