Ἡ συνάντηση μέ τόν Νέστορα

Ὁ Τηλέμαχος, μή μπορώντας νά ἐλέγξει τήν κατάσταση μέ τούς μνηστῆρες, φεύγει ἀπό τήν Ἰθάκη ἀναζητώντας πληροφορίες γιά τόν πατέρα του. Σύντροφός του στό ταξίδι ἡ θεά Ἀθηνά, ἔχοντας πάρει τή μορφή τοῦ Μέντορα, φίλου τοῦ Ὀδυσσέα.

Πρῶτος σταθμός τοῦ Τηλέμαχου εἶναι τό βασίλειο τοῦ Νέστορα στήν πανέμορφη (ὅπως ἀναφέρει ὁ Ὅμηρος) Μεσσηνία.

Τὴν ὥρια ὅταν ἀφήνοντας τὴ λίμνη ἀνέβη ὁ ἥλιος πρὸς τὸν ὁλόχαλκο οὐρανὸ σὲ ἀθάνατους νὰ φέξη, καὶ στοὺς ἀνθρώπους τοὺς θνητοὺς τῆς γῆς τῆς θροφοδότρας, σὲ χώρα φτάναν ὄμορφη, στὴν Πύλο τοῦ Νηλέα. Κόσμος ἐκεῖ στ' ἀκρόγιαλα προσφέρνανε θυσίες, ταύρους ὁλόμαυρους στῆς γῆς τὸ σείστη Ποσειδώνα. Καθόντανε παρέες ἐννιά, νομάτοι πεντακόσοι στὴν καθεμιά, καὶ ταῦροι ἐννιὰ στὴν καθεμιὰ σφαζόνταν. Κι ὥσπου τὰ σπλάχνα νὰ γευτοῦν καὶ τὰ μεριὰ νὰ κάψουν γιὰ τὸ θεό, αὐτοὶ μπαίνανε καὶ τὰ πανιὰ μαζῶναν. Καὶ στάθη τὸ καλόφτιαστο καράβι, κι ὄξω βγῆκαν, καὶ βγῆκε κι ὁ Τηλέμαχος τὴν Ἀθηνᾶ ἀκλουθώντας. Πρώτη τὸ λόγο ἀρχίνησε ἡ θεὰ ἡ γαλανομάτα· "Δὲν πρέπει ἐσὺ πιὰ ντροπαλός, Τηλέμαχέ μου, νά 'σαι πέρασες, νὰ μάθης, τὸ γονιό σου ποιό χῶμα τόνε σκέπασε, ποιά μοῖρα τόνε βρῆκε. Σῦρε στ' ἀλογοδαμαστῆ τοῦ Νέστορα ἴσια τώρα, νὰ δοῦμε σὰν τί στοχασμοὺς μὲς στὴν καρδιά του κρύβει.

Λέγεται ὅτι ἡ παραλία πού κατέβηκε ὁ Τηλέμαχος εἶναι ἡ γνωστή σήμερα παραλία τῆς Βοϊδοκοιλιᾶς.

Καὶ φτάσανε στῶν Πυλιωτῶν τὰ πανηγύρια μέσα, ποὺ μὲ τοὺς γιούς του ἐκεῖ μαζὶ κι ὁ Νέστορας καθόταν, κι ὁλόγυρα οἱ συντρόφοι του τοιμάζαν τὸ γιορτάσι, μέρος κρεάσια ψήνοντας, μέρος σουβλίζοντάς τα. Κι ἅμα τοὺς ξένους γνάντεψαν, ἀντάμα ὅλοι κινοῦνε, καὶ σφίγγοντας τὰ χέρια τους καλοῦν τους νὰ καθίσουν.

Καί μόνον ἀφοῦ ἔφαγαν καί ἤπιαν ὁ Νέστορας τούς ρώτησε ποιοί ἦταν.

"Νέστορα, τοῦ Νηλέα ὦ γιέ, τῶν Ἀχαιῶν καμάρι, ποποῦθε ἐρχόμαστε ρωτᾶς, αὐτὸ θὰ σοῦ ὁρμηνέψω. Ἀπὸ τὸ Θιάκι ἐρχόμαστε, ποκάτω ἀπὸ τὸ Νεῖο, γιὰ ἀνάγκη ποὺ ὄχι τοῦ λαοῦ, παρὰ δική μας εἶναι. Νὰ μάθω ποῦ 'ναι ὁ κύρης μου, τὴ φήμη του ἀκλουθώντας, τοῦ καρτερόψυχου Ὀδυσσέα, ποὺ ἕναν καιρὸ μαζί σου, λὲν πολεμώντας κούρσεψε τὴ χώρα τῆς Τρωάδας....

Καὶ μὴ μοῦ τὰ μισομιλᾶς ἀπὸ συμπόνια ἢ σέβας, μόν' πές μου τα ἴσια, καταπῶς τὰ μάτια σου τὸν εἶδαν. Παρακαλῶ σε, ἂν ὁ λαμπρὸς γονιός μου ὁ Ὀδυσσέας ἢ λόγο ἢ πράξη σοῦ 'ταξε καὶ τέλεσε στὴν Τροία, ἐκεῖ ποὺ ἀρίθμητα δεινὰ στοὺς Ἀχαιοὺς πλακῶσαν, θυμήσου τα τὴν ὥρα αὐτὴ, καὶ πές μου τὴν ἀλήθεια." Κι ὁ Γερηνιώτης Νέστορας ὁ ἀλογογνώστης τοῦ εἶπε· "Φίλε μου, ἀφοῦ μοῦ θύμισες τὰ πάθια ποὺ ἐκεῖ τότες τραβήξαμε τῶν Ἀχαιῶν τ' ἀκράτητα ἐμεῖς τέκνα, κι ὅσα στὰ πέλαγα τ' ἀχνὰ γυρνώντας μὲ καράβια, σὰ βγαίναμε στὰ λάφυρα τὸν Ἀχιλλέα ἀκλουθώντας, καὶ πάλε γύρω στὸ καστρὶ τοῦ Πρίαμου τοῦ ρήγα σὰν πολεμούσαμε· ὅλοι ἐκεῖ οἱ καλύτεροί μας πῆγαν.

Καί τοῦ ἐξιστόρησε τόσα καί τόσα γιά τόν πόλεμο καί τούς γενναίους συμπόλεμιστές του, γιά τόν «θεϊκό» Ὀδυσσέα καὶ τά κατορθώματά του. Καί σἀν βράδιασε πιά γιά τά καλά ὁ Νέστορας ἐπέμεινε νά πᾶνε στό ἀνάκτορο γιά νά κοιμηθοῦν.

Καὶ στοὺς θεοὺς σὰν ἔσταξαν κι ἤπιαν ὅσο ἀγαποῦσαν, κινήσανε γιὰ πλάγιασμα στὸ σπίτι του ὁ καθένας, μὰ τὸν Τηλέμαχο, τὸ γιὸ τοῦ θεϊκοῦ Ὀδυσσέα, ὁ ἀλογολάτης Νέστορας τὸν κοίμισε στοῦ πύργου τὴ σάλα τὴν πολύβοη, σὲ τορνευτὸ κλινάρι...

Καί τήν ἄλλη μέρα σάν «Ἔφεξ' ἡ ροδοδάχτυλη τῆς νύχτας κόρη Αὐγούλα»... «Κι ἀπὸ φαγὶ κι ἀπὸ πιοτὸ σὰ φράθηκε ἡ καρδιά τους, αὐτὰ τὰ λόγια ὁ Νέστορας τούς εἶπε ὁ ἀλογολάτης. "Παιδιά μου, τοῦ Τηλέμαχου φέρτε μεμιὰς καὶ ζέψτε τὰ ὡριότριχα τ' ἀλόγατα, νὰ καλοταξιδέψη."

(Ὀδύσσεια, ραψωδία γ΄, μετάφραση Ἀργύρη Ἑφταλιώτη)

Τὸ Ἀνάκτορο τοῦ Νέστορος κτίστηκε τόν 13ο αἰώνα π.Χ. ἀπό τὸν βασιλιά Νέστορα, ὁ ὁποῖος μνημονεύεται πολλές φορές στά Ὁμηρικά ἔπη. Ἡ ἀκμή του καλύπτει τήν περίοδο ἀπό τό 1300 π.Χ. ἕως τό 1200 π.Χ. περίπου. Καταστράφηκε ἀπό μεγάλη πυρκαγιά.

Ἡ συμμετοχή τοῦ βασιλιᾶ της Πύλου, Νέστορα, στά Τρωικά, ὑπῆρξε πολύ σημαντική. Ἔλαβε μέρος μέ 90 πλοῖα, δηλαδή ἦταν ἡ δεύτερη σέ μέγεθος δύναμη τοῦ ἐκστρατευτικοῦ σώματος, μετά τόν στόλο τοῦ ἀρχιστράτηγου Ἀγαμέμνονα, πού ἀριθμοῦσε 100 σκάφη. Ἦταν ἤρεμος, σοφός, ἔμπειρος καί γλυκομίλητος. Ὁ Ὅμηρος τόν ἀποκαλεῖ «μέγα κῦδος Ἀχαιῶν» (μεγάλη δόξα τῶν Αχαιών).

Τό 1939, ὁ Κ. Κουρουνιώτης ἐντοπίζει τή θέση τοῦ Ἀνακτόρου καὶ τὴν ἔρευνά του ὁλοκληρώνει ὁ Carl Blegen ἀπό τό Πανεπιστήμιο τοῦ Cincinnati τῶν ΗΠΑ. Κατά τὸν Β' Παγκόσμιο Πόλεμο οἱ ἀνασκαφές σταμάτησαν γιά νά συνεχισθοῦν τό 1952. Τό 2016 ἐγκαινιάσθηκε ὁ ἀναβαθμισμένος ἀρχαιολογικός χῶρος μέ τό νέο σκέπαστρο προστασίας, τό ὁποῖο εἶναι πράγματι ἐντυπωσιακό.

Τό ἀνάκτορο τοῦ Νέστορος ἦταν διώροφο, μέ μεγάλες αὐλές, πολλούς ἀποθηκευτικούς χώρους, ἰδιωτικά διαμερίσματα, ἐργαστήρια, λουτρά, κλιμακοστάσια, φωταγωγούς καθώς καί ἀποχετευτικό σύστημα. Τίς αἴθουσές του διακοσμοῦσαν ἐντυπωσιακές τοιχογραφίες καί στά δάπεδά του ὑπῆρχαν ζωγραφικές παραστάσεις. Οἱ περίπου 1000 πήλινες πινακίδες Γραμμικῆς Β' Γραφῆς, πού ἐντόπισαν οἱ ἀνασκαφεῖς, ἐπιβεβαιώνουν τή λειτουργία τοῦ χώρου ὡς οἰκονομικοῦ, διοικητικοῦ, πολιτικοῦ καί θρησκευτικοῦ κέντρου τῆς Μυκηναϊκῆς Μεσσηνίας.

Μιά πανέμορφη τοποθεσία, στρατηγικά ἐπιλεγμένη προφανῶς, μιᾶς καί ἔχει κανείς ἐποπτεία ὅλης τῆς θαλάσσιας περιοχῆς: τόν ὅρμο τοῦ Ναυαρίνου καί τὴν περιοχή νότια, βόρεια, ἀλλά καί ἀνατολικά τῆς λιμνοθάλασσας τῆς Γιάλοβας.