Μέλανας Δρυμός
Ἡ ἐπίσκεψη στόν Μέλανα Δρυμό ἦταν μέρος ἑνός μεγαλύτερου ὁδοιπορικοῦ. Ἕνα δάσος ἐντυπωσιακό, πεντακάθαρο, φροντισμένο, μέ πανέμορφα χωριά.
Πρίν ἀπό αἰῶνες ἐπρόκειτο γιά ἕνα ἄγριο, ἀδάμαστο δάσος, γνωστό μόνο στούς λίγους πού τό ἔκαναν σπίτι τους. Ὁ Μέλανας Δρυμός, στό νοτιοδυτικό ἄκρο τῆς Γερμανίας, ἔχει φιλοξενήσει πολλές φυλές στο διάβα τοῦ χρόνου. Τό δάσος καί οἱ ἄνθρωποί του ἔχουν βιώσει αἰῶνες πολέμου καί καταστροφῶν, ἀπό τή Ρωμαϊκή Αὐτοκρατορία, τούς Εὐρωπαίους ἡγεμόνες, τούς δικούς του ληστές-ἰππότες, τή χριστιανική ἐκκλησία καί τήν πανούκλα.
Λέγεται ὅτι ὀφείλει τό ὄνομά του στήν πυκνή του βλάστηση, πού κατά τόπους ἐμποδίζει τό φῶς τοῦ ἤλιου νά φτάσει στό ἐσωτερικό του. Ἐρυθρελάτες καί ἔλατα, ποτάμια καί καταρράκτες δημιουργοῦν τό ἰδανικό σκηνικό γιά μερικά ἀπό τά καλύτερα παραμύθια τῶν ἀδελφῶν Γκρίμ, ὅπως ἡ Ραπουνζέλ, ἡ Ὡραία Κοιμωμένη καί ὁ Χάνσελ καί ἡ Γκρέτελ. Ἐδῶ, ἐξάλλου, εἶναι καί ὁ τόπος ὅπου ἔδρασαν οἱ Νιμπελοῦγκεν, ἡ τρομερή φυλή τῶν νάνων του ὁμώνυμου μεσαιωνικοῦ γερμανικοῦ ἔπους, πού γράφτηκε τό 1200 καί ἐνέπνευσε τόν Βάγκνερ στή σύνθεση τῆς τετραλογίας του «Τό δαχτυλίδι τῶν Νιμπελοῦνγκεν», ἀλλά καί τόν Τζ. Ρ. Ρ. Τόλκιν στή συγγραφή τῆς διάσημης τριλογίας του «Ὁ ἄρχοντας τῶν δαχτυλιδιῶν». Ὅσο σκοτεινοί εἶναι οἱ θρύλοι πού τόν συνοδεύουν, τόσο ἐντυπωσιακός εἶναι ὁ Μέλανας Δρυμός, μέ ἀμέτρητες φυσικές ὀμορφιές, κουκλίστικα χωριά καί γαστρονομική παράδοση πού δέν ἀφήνει κανέναν ἀδιάφορο - ἐδῶ εἶναι ἡ πατρίδα τῆς «Black Forest». Ἄλλωστε, τό δάσος διακόπτεται συχνά ἀπό χωράφια μέ τεράστια ξύλινα ἀγροτόσπιτα, καθώς καί ἀμπελῶνες, ὁπότε κρασιά, ἀλλαντικά καί τυριά θά βρεῖτε παντοῦ, ἐξαιρετικῆς ποιότητας!
Germani
Ἡ πολυτάραχη ἱστορία ἔκανε τούς ἀνθρώπους τοῦ δάσους δυνατούς, πεισματάρηδες καί περήφανους. Ὑπάρχουν πολλές δοξασίες σχετικά μέ τήν προέλευση τοῦ ὀνόματος «Γερμανία». Κάποιοι πιστεύουν ὅτι οἱ Ρωμαῖοι ἔδωσαν τό ὄνομα τῶν Γερμανῶν ἤ τῶν πολεμιστῶν στούς «γαλανομάτες, ντυμένους μέ δέρμα γίγαντες» λόγω τῆς δύναμης καί τῆς ἐπιθετικότητάς τους. Ἄλλοι πάλι πιστεύουν ὅτι οἱ σύμμαχοί τους, οἱ Κέλτες, ἦταν ὑπεύθυνοι γιά τό ὄνομα. Οἱ Κέλτες τούς ἀποκαλοῦσαν "Germani", πού σημαίνει «ἄντρες τοῦ δάσους».
Ἀνεξάρτητα ἀπό τό ποιά ἐκδοχή
τῆς ἱστορίας ἰσχύει, καί οἱ δύο μιλοῦν γιά ἕναν ἰσχυρό και παθιασμένο λαό μέ
βαθιά πίστη στά δάση του. Ὁ Μέλανας Δρυμός καλύπτεται ἀπό θρύλους καί μυστήριο.
Οἱ Ἀδελφοί Γκρίμ
Οἱ Γκρίμ ἐνδιαφέρονταν γιά παραμύθια πού προέρχονταν ἀπό λαϊκές ἀφηγήσεις. Σκοπός τους ἦταν ἡ καταγραφή καί ἡ ἀνάδειξη τῆς πλούσιας λαϊκῆς παραγωγῆς. Οἱ συλλογές τους ἐκδόθηκαν σέ τρεῖς τόμους, μέ μεγάλα μεσοδιαστήματα μεταξύ τους, καί περιλαμβάναναν περίπου 200 παραμύθια.Ἡ ἐνασχόληση τῶν ἀδελφῶν μέ τόν λαϊκό πολιτισμό δέν εἶναι τυχαία. Οἱ ναπολεόντειοι πόλεμοι εἶχαν ὡς ἀποτέλεσμα τή στροφή πρός τόν ρομαντισμό. Ἡ ἀντίσταση στήν κυριαρχία τῶν Γάλλων ἔστρεψε τήν προσοχή τῶν Γερμανῶν στή συγκρότηση ἐθνικῆς συνοχῆς καί τήν ἐνίσχυση τῆς ἐθνικῆς ταυτότητας. Ἡ λαϊκή παράδοση προσφερόταν γιά αὐτόν τόν σκοπό καί ὡς ἐκ τούτου ἐξιδανικεύτηκε.
Ἐξ οὗ καί τά δύο αδέλφια ἐνδιαφέρθηκαν για τήν ἀνάδειξη τοῦ λαϊκοῦ πολιτισμοῦ τῆς Γερμανίας. Ἔτσι, στόν πρῶτο τους τόμο πού περιεῖχε ὀγδόντα ἕξι ἱστορίες, οἱ Γκρίμ ἔδιναν τήν ἐντύπωση πώς τά παραμύθια τους ἦταν ἀμιγῶς λαϊκά-παραδοσιακά καί μάλιστα, πώς εἶχαν συγκεκριμένη γεωγραφική προέλευση. Θά ὑπέθετε κανείς πώς τά δύο ἀδέλφια ἐπιδίδονταν σέ ἔρευνες και ταξιδιωτικές ἀποστολές, ἀναζητώντας γνήσιους λαϊκούς ἀφηγητές-πηγές τῆς παράδοσης πού μεταφέρεται ἀπό στόμα σέ στόμα καί ξεπερνᾶ τά προβλήματα τοῦ ἀναλφαβητισμοῦ καί τῆς φτώχειας. Μάλλον ἀπίθανο! Τό ποιές πραγματικά ὑπῆρξαν οἱ πηγές τους εἶναι μυστηριῶδες. Παρ' ὅλα αὐτά, ἡ σκληρή φύση τῶν παραμυθιῶν πού συγκέντρωσαν στίς συλλογές τους, εἶναι ἀποτέλεσμα τῆς διάθεσής τους νά ἀποδώσουν μέ ἀκρίβεια τήν ἀφηγηματική παράδοση.
Μέλανας Δρυμός: Οἱ ἄνθρωποι καί οἱ θρύλοι του
Ἡ ἱστορία τοῦ Μέλανα Δρυμοῦ εἶναι συναρπαστική, ἀλλά οἱ ἄνθρωποί του ἔχουν τό μεγαλύτερο ἐνδιαφέρον. Τό βιβλίο τῆς Lisbeth Seguin, The Black Forest: Its People and Legends, ἐκδόθηκε τό 1879. Σ' αὐτό, ἡ συγγραφέας μᾶς δίνει μοναδική εἰκόνα τῆς κουλτούρας τῶν ἀνθρώπων τοῦ Μέλανα Δρυμοῦ σέ μιά ἐποχή πού ὁ ὑπόλοιπος κόσμος ἄλλαζε ὁλοταχῶς. Ἐκτός ἀπό τόν σιδηρόδρομο, ἡ βιομηχανία δέν εἶχε φτάσει ἀκόμη στό δάσος. Οἱ κάτοικοι ἦταν ἀγρότες καί ξυλοκόποι, καθώς καί ἐπιδέξιοι ξυλογλύπτες, παγκοσμίου φήμης ὡρολογοποιοί, φυσητῆρες γυαλιοῦ καί κατασκευαστές μουσικῶν κουτιῶν καί καπέλων. Τά πανδοχεῖα καί οἱ ξενῶνες ἦταν γνωστά γιά τήν καθαριότητα, τό καλό φαγητό καί τήν ἐξαιρετική φιλοξενία τους. Οἱ ἄνθρωποι τοῦ δάσους ἦταν φιλικοί καί φιλόξενοι μέ ἀγνώστους, πραγματικά περίεργοι νά μάθουν περισσότερα γιά τούς ἐπισκέπτες πού ἔφθαναν ἐκεῖ γιά νά ἐξερευνήσουν τόν κόσμο τους. Τό βιβλίο τῆς Seguin εἶναι μιά σπάνια ματιά στό πῶς ἦταν ἡ ζωή πρίν ἀπό τόσο καιρό στήν κοινότητα τοῦ Μέλανα Δρυμοῦ. Ἱστορικά μιλώντας, ὁ ταχέως μεταβαλλόμενος κόσμος μας ἔχει διαταράξει τήν κουλτούρα τῶν αὐτόχθονων πληθυσμῶν, ἀπογυμνώνοντας τόν τρόπο ζωῆς τους, καταστρέφοντας τίς παραδοσιακές ρίζες τοῦ παρελθόντος.
Ὁ Μέλανας Δρυμός σήμερα
Ὁ τουρισμός ἔχει σημαντικό ρόλο στήν οἰκονομία τῆς περιοχῆς ὅπως καί πρίν ἀπό 140 χρόνια. Σέ πιό πολυσύχναστες ἀστικές περιοχές, οἱ ἐπισκέπτες μποροῦν νά ἀπολαύσουν ἰαματικά λουτρά, τά ὁποῖα χρονολογοῦνται ἀπό τίς ἀρχές τοῦ 18ου αἰώνα. Ὅμως, στά μικρότερα χωριά, μακριά ἀπό τόν βαρύ τουρισμό, οἱ ἐπισκέπτες μποροῦν νά γνωρίσουν τούς ἀνθρώπους πού ἀκόμη εἶναι τεχνίτες. Χαράζουν καί κατασκευάζουν τά προϊόντα τους μέ ἀκρίβεια καί δεξιοτεχνία. Τό δάσος εἶναι διάσπαρτο μέ μικρούς ξενῶνες καί πανδοχεῖα πού σερβίρουν ἐξαιρετικό φαγητό καί ποτό. Ἄν καί εἶναι προφανές ὅτι ἡ σύγχρονη ἐποχή ἔχει ἐπηρεάσει τή ζωή τῶν ἀνθρώπων τοῦ δάσους, ἔχουν καταφέρει νά ἐξελιχθούν παραμένοντας πιστοί στόν πολιτισμό καί τίς παραδόσεις τους.
Schiltach
Ἕνα τυπικό χωριό τοῦ Μέλανα Δρυμοῦ! Ἐμεῖς τό πετύχαμε τή μέρα τοῦ ποδηλατικοῦ γύρου τῆς Γερμανίας καί ἦταν πλημμυρισμένο ἀπό ἐπισκέπτες. Βρίσκεται σέ μιά παλιά διαδρομή πού χρησιμοποιοῦσαν οἱ Ρωμαῖοι γιά νά ταξιδέψουν πρός τό Στρασβοῦργο, στήν ἀνατολική Γαλλία ἀπό τόν οἰκισμό τους Arae Flaviae (σήμερα πόλη Rottweil). Τά ἐρείπια ἑνός κάστρου σέ ἕναν ἀπό τούς λόφους πάνω ἀπό τό Schiltach ἀνακαλύφθηκαν πρίν ἀπό περίπου 60 χρόνια καί πιστεύεται ὅτι ἡ ὀχύρωση χρονολογεῖται ἀπό τίς ἀρχές τοῦ 12ου αἰώνα.
Ἡ πρώτη γραπτή ἀναφορά γιά τό Schiltach ἔρχεται ἀπό τόν 13ο αἰώνα καί παρέχει στοιχεῖα ὅτι ὑπῆρχε οἰκισμός γύρω ἀπό μιά ἐνοριακή ἐκκλησία καθώς καί ὀχυρώσεις στήν κορυφή τοῦ λόφου. Ἡ μικρή κοινότητα στόν Μέλανα Δρυμό ζοῦσε γιά αἰῶνες στούς ἐμπορικούς δρόμους πού διέσχιζαν το δάσος, παρέχοντας καταλύματα καί ὑπηρεσίες στούς ταξιδιῶτες, καί ἀργότερα ἀπό τήν κυκλοφορία στόν ποταμό Kinzig πού διασχίζει τήν πόλη. Τά χαρακτηριστικά ξύλινα σπίτια στά στενά δρομάκια τοῦ Schiltach ὑπέφεραν ἀπό τίς συχνές πυρκαγιές καί κατά τή διάρκεια τῶν αἰώνων ἡ περιοχή γύρω ἀπό τήν ἀγορά καί τήν ἐκκλησία καταστράφηκε καί χτίστηκε ξανά και ξανά.
Τό Schiltach συνδέθηκε μέ τό σιδηροδρομικό δίκτυο στά τέλη τοῦ 19ου αἰώνα καί, ἄν καί αὐτό στάθηκε μία ἀπό τίς κυριότερες αἰτίες τῆς μείωσης τῆς κυκλοφορίας μέςῳ τοῦ ποταμού, βοήθησε ἐπίσης τίς μικρές βιομηχανίες πού εἶχαν ἀναδυθεῖ στήν περιοχή νά ἐπεκτείνουν τίς ἀγορές τους. Ἀκόμη καί σήμερα τό Schiltach διαθέτει ἕναν ἀκμάζοντα βιομηχανικό τομέα. Ἀποτελεῖ ἐπίσης ἕναν δημοφιλή προορισμό για ἐπισκέπτες πού προσελκύονται ἀπό τά μεσαιωνικά σπίτια στήν παλιά πόλη καί τά μονοπάτια πεζοπορίας πού εἶναι διαθέσιμα στό γύρω φυσικό καταφύγιο.
Ἡ ἐπίσκεψη στόν Μέλανα Δρυμό ἦταν μέρος ἑνός ἑξαήμερου ὁδοιπορικοῦ στή Γερμανία καί τήν Ἀλσατία, στά τέλη Αὐγούστου τοῦ 2022, ἀπό τήν γράφουσα καί τίς τρεῖς φιλενάδες! Ὅλες οἱ φωτογραφίες εἶναι δικές μας.