Λιμάνια τῶν Κυκλάδων

2020-08-03

Δεύτερη συνεχόμενη χρονιά ταξειδεύω ἀπό τή Σέριφο στή Σαντορίνη μέ τόν «Διονύσιο Σολωμό». Ἕνας περίπλους τῶν Δυτικῶν καί Νότιων Κυκλάδων. Ἄν πάρεις ἀπόφαση, λοιπόν, νά μήν κοιτᾶς τήν ὥρα -τό ρολόι τό βγάζουμε στίς διακοπές- ἀπολαμβάνεις τά τόσα λιμάνια πού πιάνει τό πλοῖο.

Σέριφος, Λιβάδι

Τό Λιβάδι εἶναι πλέον ὁ μεγαλύτερος καί πολυπληθέστερος οἰκισμός τοῦ νησιοῦ. Ἱδρύεται περί τά 1870, στήν περίοδο τῆς ἀκμῆς τῆς μεταλευτικῆς δραστηριότητας καί γίνεται ἕδρα τῆς Ἑλληνικῆς Μεταλευτικῆς Ἑταιρείας μέχρι τό 1907. Τά καλοκαίρια συγκεντρώνει «ἀπαγορευτικά» πολύ κόσμο, σέ ἀντίθεση μέ τήν ἠρεμία πού βρίσκει κανείς στό ὑπόλοιπο νησί.

Σίφνος, Καμάρες

Τό1883 οἱ Καμάρες καθιερώθηκαν ὡς τό ἐπίσημο λιμάνι τοῦ νησιοῦ. Τό τοπωνύμιο Καμάρα ἤ Καμάρες προῆλθε ἀπό τὶς πολλές σπηλιές πού ὑπῆρχαν στή βραχώδη νότια ἀκτή τοῦ ὅρμου. Παλαιότερα, οἱ σπηλιές αὐτές χρησίμευαν ὡς ἀποθῆκες γιά βάρκες, τά λεγόμενα σύρματα. Σήμερα, οἱ σπηλιές δέν εἶναι ὀρατές, μιᾶς καί τή θέση τους ἔχουν καταλάβει σπίτια καί μαγαζιά. Εἶναι τό μεγαλύτερο παραλιακό χωριό τῆς Σίφνου.

Κίμωλος, Ψάθη

Τό λιμάνι τῆς Ψάθης εἶναι τό κύριο λιμάνι τοῦ νησιοῦ. Ἀπέχει περίπου 1 χιλιόμετρο ἀπό τό Χωριό, τήν πρωτεύουσα καί κύριο οἰκισμό τῆς Κιμώλου. Πρόκειται γιά ἕναν μικρό βοτσαλωτό ὅρμο μέ λευκά διώροφα σπιτάκια καί πλακόστρωτα δρομάκια. Στό πιό προστατευμένο μέρος τοῦ κόλπου βρίσκονται λαξευμένα στούς βράχους τά «σύρματα», οἱ χῶροι μέ τίς πολύχρωμες πόρτες ὅπου οἱ κάτοικοι ρυμουλκοῦν καί φυλάσσουν τίς βάρκες τους τόν χειμώνα.

Φολέγανδρος, Καραβοστάσης

Ὁ Καραβοστάσης ἔχει τή δική του ἱστορία. Τό 1715, ὁ Τζανούμ Χότζας, ἀρχιναύαρχος τοῦ ὀθωμανικοῦ στόλου, πῆρε 925 Φολεγανδρίτες ὡς αἰχμαλώτους, ἐρημώνοντας τό νησί. Μόνο 15 βοσκοί πού κρύφτηκαν στά βράχια κατάφεραν νά γλιτώσουν. Ἀπό αὐτούς ἔφθασαν στήν Κωνσταντινούπολη 17, ἐνῶ οἱ ὑπόλοιποι θανατώθηκαν στή Χίο. Ἡ μεσολάβηση τοῦ γάλλου πρέσβη τό 1718, ὁδήγησε στήν ἀπελευθέρωσή τους καί τήν ἐπιστροφή τους στή Φολέγανδρο. Στόν Καραβοστάση τό 1770, ἐμφανίσθηκε ὁ ρωσικός στόλος, πού κατέκτησε τό νησί ἐνῶ τό 1774 ἐκεῖ ἔδεσαν τά πειρατικά πλοῖα τῶν Μανιατῶν, πού λεηλάτησαν 32 ἀπό τά πλουσιότερα σπίτια τοῦ Κάστρου. Στίς 10 Μαϊου τοῦ 1941, στό λιμάνι τοῦ Καραβοστάση, φτάνει σκάφος μέ γερμανούς ἀλεξιπτωτιστές. Οἱ ἔξυπνοι χειρισμοί τῶν πολιτικῶν κρατουμένων πού βρίσκονταν ἀκόμη στό νησί, ὁδήγησαν στό νά τούς ἀφήσουν ἐλεύθερους νά φύγουν. Ἔτσι εἶχαν διαφορετική μοίρα ἀπό τούς ἐξορίστους τῶν ὑπόλοιπων περιοχῶν τῆς Ἑλλάδας. Τό 1891, ἡ Φολέγανδρος μέ τό βαπόρι «Πανελλήνιο», περιλαμβάνεται γιά πρώτη φορά, μέ ἕνα δρομολόγιο τή βδομάδα, στό ἀτμοπλοϊκό δρομολόγιο τῆς ἄγονης γραμμῆς. Ἦταν τόσο ἀργό, πού οἱ ἡλικιωμένοι τοῦ νησιοῦ, χρησιμοποιοῦν ἀκόμη τήν ἔκφραση «αὐτό εἶναι Πανελλήνιο», γιά νά ποῦν ὅτι ἕνα πλοῖο εἶναι ἀργό. Τό 1984, κατασκευάζεται τό λιμάνι καί ἔτσι σταματᾶ ἡ ἀποβίβαση καί ἐπιβίβαση μέ βάρκες.

Σίκινος, Ἀλοπρόνοια

Ἀλοπρόνοια (Ἄνω-Πρόνοια) ὀνομάζεται τό μικρό λιμάνι τῆς Σικίνου. Πρόκειται γιά ἕνα ἀπό τά ὄμορφα καί γραφικά λιμάνια τῶν Κυκλάδων. Εἶχα τήν τύχη, νά γίνω μάρτυρας τῶν βουτιῶν τῆς πιτσιρικαρίας τοῦ νησιοῦ στήν προβλήτα τοῦ λιμανιοῦ. Μιά συνήθεια πού ἰσχύει διαχρονικά σέ ὅλα τά νησιά μας. Ὅπου μῶλος, μικρός ἤ μεγάλος, καί βουτιά! Ὅπως ἔδενε τό πλοῖο, παρατήρησα στήν προκυμαία κοσμοσυρροή. Μέ μία πιό προσεκτική ματιά εἶδα ὅτι ἦταν ὅλοι μέ τά μαγιό τους. Καμιά πενηντσριά ἄτομα, κυρίως 10 με 15 χρονῶν, ἀγόρια καί κορίτσια. Μέ τό πού ἔλυσε τό πλοῖο μας τούς κάβους, τά πιτσιρίκια βούτηξαν ὅλα μαζί στή θάλασσα. Ὁ καλύτερος χαιρετισμός πού θά μπορούσαμε νά ἔχουμε!

Ἴος

Δέν κατάφερα νά βρῶ πιό συγκεκριμένη ὀνομασία γιά τό λιμάνι. Βρῆκα, ὅμως, μιά ἐνδιαφέρουσα ἱστορία. Τήν περίοδο τῆς Φραγκοκρατίας, ἡ Ἴος ὅπως καί τά περισσότερα Κυκλαδονήσια ταλαιπωρήθηκαν ἀπό τούς πειρατές. Τό φυσικό λιμάνι τοῦ νησιού προσήλκυε τά καράβια τους καί τά προστάτευε ἀπό τίς θαλασσοταραχές. Λέγεται ὅτι ὅποτε ἔβλεπαν ξένο πλοῖο στό λιμάνι τους, οἱ κάτοικοι τοῦ νησιοῦ κλείνονταν στό κάστρο καί ἔστελναν στό λιμάνι τίς γερόντισες γιά νά ἐλέγξουν τούς σκοπούς τῶν ξένων. Ἄν αὐτές δέν ἐπέστρεφαν, ἐτοιμάζονταν γιά πόλεμο.

Σαντορίνη, Ἀθηνιός

Καί μετά ἀπό ὅλα αὐτά τά πανέμορφα λιμανάκια φθάνουμε στόν Ἀθηνιό, στή Σαντορίνη. Ἡ ἀσχήμια καί ἡ προχειρότητα σέ ὅλο της τό μεγαλεῖο. Εὐτυχῶς σέ ἔχει ἀποζημιώσει ἡ ὀμορφιά τῆς Καλντέρας μέχρι νά φτάσεις στό λιμάνι, πού αὐτή τήν ἐποχή γίνονται καί ἔργα! Ἔχει κριθεῖ ἐπικίνδυνο, ἔχει χάσει κάθε γραφικότητα, εἶναι δυσλειτουργικό γιά τήν ἐξυπηρέτηση τῶν χιλιάδων ἐπιβατῶν-ἐπισκεπτῶν τοῦ νησιοῦ. Καί ὅμως καλά κρατεῖ. Λιμάνι στή Σαντορίνη-Μιά πικρή ἱστορία 136 ἐτῶν.