Κορώνη: ἡ Ἀρχόντισσα τοῦ Μεσαίωνα

2023-05-21

Χρόνια εἴχαμε νά κατηφορίσουμε σ' αὐτό το τμῆμα τῆς Μεσσηνίας, ἄλλοτε ἀγαπημένο προορισμό τῆς οἰκογενείας. Κυρίως πηγαίναμε στίς ἀρχές τοῦ καλοκαιριοῦ, στά κάμπινγκ τῆς Φοινικούντας. Αὐτή τή φορά, Πασχαλιάτικα, ἀποφασίσαμε νά μείνουμε λίγο ἔξω ἀπό τήν Κορώνη.

Στό νοτιότερο ἄκρο τῆς Μεσσηνίας, στό ἀκρωτήριο Ἀκρίτας, ἡ Κορώνη εἶναι χτισμένη ἀμφιθεατρικά στήν πλαγιά ἑνός λόφου, ὅπου δεσπόζει τό βενετσιάνικο φρούριο. Δέν εἶναι τυχαῖο ὅτι τό προσωνύμιο αὐτῆς τῆς μικρῆς πόλης μέ τή μεγάλη ἱστορία εἶναι «Ἀρχόντισσα τοῦ Μεσαίωνα».

Ὅπως καί ἡ γειτονική της Μεθώνη, ἡ Κορώνη γνώρισε περίοδο ἀκμῆς κατά τούς Μεσαιωνικούς Χρόνους, ὅταν ἐξελίχθηκε σέ σημαντικό ἐμπορικό καί ναυτικό κέντρο τῶν Βενετσιάνων, συνήθη σταθμό γιά τούς ἐμπόρους, τούς προσκυνητές τῶν Ἁγίων Τόπων καί τούς περιηγητές τῆς Μεσογείου. Συχνά, μάλιστα, τά δύο σημαντικά αὐτά μεσσηνιακά λιμάνια ἀναφέρονταν ἀπό κοινοῦ ὡς «Μοθοκόρωνα».

Πόσα καί πόσους δέν γνώρισε...

Ἀρχαιότητα

Ἡ ἱστορία της χιλιετής και πολυτάραχη! Στή θέση τῆς σημερινῆς Κορώνης βρισκόταν κατά τήν ἀρχαιότητα ἡ πόλη Ἀσίνη, ἡ ὁποία ἀναφέρεται ἀπό τόν Στέφανο Βυζάντιο, τόν Στράβωνα καί τόν Ἱεροκλῆ στόν κατάλογό του γιά τίς ἐπαρχίες καί τίς πόλεις τῆς βυζαντινῆς αὐτοκρατορίας τοῦ 6ου αἰώνα.

Ἡ ἀρχαία Κορώνη βρισκόταν βορειότερα, στή θέση πού βρίσκεται σήμερα τό χωριό Πεταλίδι. Σχετικά μέ τήν ὀνομασία τῆς Κορώνης, ὁ Παυσανίας ἀνέφερε δύο εκδοχές: εἴτε ὅτι πῆρε τό ὄνομά της ἀπό τήν Κορώνεια τῆς Βοιωτίας καθώς ἱδρύθηκε ἀπό ἀποίκους πού προέρχονταν ἀπό ἐκεῖ, εἴτε ὅτι ὀνομάστηκε ἔτσι ἀπό τό χάλκινο νόμισμα (κορώνη) τό ὁποῖο βρέθηκε κατά τήν ἐκσκαφή τῶν θεμελίων για τήν ἀνέγερση τῶν τειχῶν της. Ἡ περιοχή κατοικεῖτο ἀπό τήν ἀρχαιότητα καθώς ἔχουν ἀνακαλυφθεῖ ἐπιγραφές, ὄστρακα καί ἀγγεῖα πού τό ἐπιβεβαιώνουν.

Βυζάντιο

Οἱ κάτοικοι τῆς πρωτοβυζαντινῆς Κορώνης μετοίκησαν στήν ὀχυρή ἀκρόπολη τῆς Ἀσίνης, ἡ ὁποία μετονομάστηκε σέ Κορώνη, πιθανότατα κατά τόν 7ο ἤ 8ο αιώνα. Τόν 11ο καί 12ο αιώνα, ἡ Κορώνη συγκαταλέγεται στίς πόλεις τῆς Βυζαντινής Αὐτοκρατορίας, στίς ὁποῖες οἱ Βενετοί εἶχαν ἐμπορικά προνόμια. Τό 1204, ἡ πόλη περιῆλθε στούς Φράγκους, μετά ἀπό συμφωνία μέ τούς κατοίκους της, ἐνῶ τό 1205 καταλήφθηκε ἀπό τούς Σταυροφόρους τῆς Δ΄ Σταυροφορίας. Τό 1209 ὁ ἡγεμόνας τοῦ Πριγκιπάτου τῆς Ἀχαΐας Γοδεφρεῖδος Βιλλεαρδουίνος παραχώρησε τήν Κορώνη μαζί μέ τή Μεθώνη στούς Ἐνετούς. Τήν περίοδο τῆς Βενετοκρατίας, τόν 13ο αἰώνα, ἀνακατασκευάστηκε τό κάστρο τῆς πόλης καί βελτιώθηκαν οἱ ὀχυρώσεις. Τότε ἦταν πού γνώρισε τή μεγάλη της ἀκμή ἀναπτύσσοντας τή βιοτεχνία καί τό ἐξαγωγικό ἐμπόριο.


Τουρκοκρατία

Τό 1500 ἡ πόλη πολιορκήθηκε ἀπό τόν Σουλτάνο Βαγιαζήτ Β΄ καί οἱ κάτοικοι παραδόθηκαν, καθώς εἶχε προηγηθεί ἡ σφαγή καί ἡ λεηλασία τῆς Μεθώνης. Τό 1532, ἡ Κορώνη καταλήφθηκε ἀπό τόν συμμαχικό στόλο τοῦ αὐτοκράτορα Καρόλου 5ου, τοῦ Πάπα καί τῶν Ἰπποτῶν τῆς Μάλτας μέ ἐπικεφαλῆς τόν Γενουάτη ναύαρχο Andrea Dοria καί τή βοήθεια τῶν ντόπιων κατοίκων. Δύο χρόνια ἀργότερα ὁ ναύαρχος τοῦ σουλτάνου Σουλεϊμάν τοῦ Μεγαλοπρεποῦς, Χαϊρεντίν Μπαρμπαρόσα, ἀνακατέλαβε τήν πόλη. Μετά τόν ἕκτο Βενετοτουρκικό πόλεμο, τό 1685, ἡ Κορώνη πέρασε στόν ἔλεγχο τῶν Βενετῶν, ὅπως καί ἡ ὑπόλοιπη Πελοπόννησος. Ἡ κυριαρχία τους αὐτή διήρκεσε μέχρι τό 1715 ὁπότε ἡ Πελοπόννησος πέρασε πάλι στήν κυριαρχία τῶν Ὀθωμανῶν. Τό 1770 μέ τά Ὀρλωφικά, ἡ Κορώνη βομβαρδίστηκε καί ὑπέστη σοβαρές καταστροφές, σέ βαθμό πού ξένοι περιηγητές, ἀρκετά χρόνια ἀργότερα, ἔμεναν ἔκπληκτοι ἀπό τό μέγεθος τῆς καταστροφῆς.

Κατά τή διάρκεια τῆς ἐπανάστασης τοῦ 1821 πολιορκήθηκε ἀνεπιτυχῶς ἀπό τούς Ἕλληνες. Τελικά παραδόθηκε στόν στρατηγό Μαιζών τό 1828, ὁ ὁποῖος εἶχε ἀποβιβαστεῖ στήν Πελοπόννησο, λίγο μετά τή ναυμαχία τοῦ Ναυαρίνου.


Τμήματα τοῦ κάστρου παρέμειναν σέ στρατιωτική χρήση μέχρι τόν Β' Παγκόσμιο Πόλεμο. Ὁ κυκλικός ὀθωμανικός προμαχώνας τῆς Κορώνης χρησιμοποιήθηκε ἀπό τούς Γερμανούς ὡς ἀποθήκη πυρομαχικῶν καί ἀνατινάχθηκε κατά τήν ἀποχώρησή τους, τό 1944. Μέσα στό κάστρο ὑπάρχει ἀκόμα μικρός οἰκισμός καί ἰδιωτικές σύγχρονες κατοικίες καθώς καί μικροί ναοί. Ἡ σημερινή Κορώνη ἔχει διατηρήσει τήν ἱστορική της ταυτότητα με τά παλιά αρχοντικά, τά λιθόστρωτα δρομάκια καί τίς παραδοσιακές πλατεῖες.



Μπάρμπας στην Κορώνη

Ἡ γνωστή φράση… «ἔχει μπάρμπα στήν Κορώνη», πού χρησιμοποιοῦμε γιά κάποιον πού διαθέτει τά μέσα στήν ἐξουσία, φαίνεται νά προέκυψε στά χρόνια τῆς τουρκοκρατίας. Τότε, γενικός διοικητής τοῦ Μοριᾶ ἦταν ὁ πασάς τῆς Τριπολιτσᾶς. Λέγεται ὅτι ὁ μόνος ἄρχοντας πού δέν ὑπάκουε στήν ἐξουσία του ἦταν ὁ μπέης τῆς Κορώνης, γιατί, σύμφωνα μέ συνήθειες τῆς ἐποχῆς, στήν Κορώνη ἔστελναν γιά μπέη ἕνα στενό συγγενή τοῦ σουλτάνου. Ἔτσι, ὁ μπέης τῆς Κορώνης ἄν καί ὑπαγόταν διοικητικά στόν πασά τῆς Τριπολιτσᾶς, λόγῳ συγγενείας μέ τόν σουλτάνο, δέν τολμοῦσε κανείς νά τά βάλει μαζί του. 


Καί ἡ φύση... στά καλύτερά της!!!

Ἡ ἐπίσκεψη στήν Κορώνη ἔγινε τό Πάσχα τοῦ 2023. Ὅλες οἱ φωτογραφίες δικές μας.